مشخصات نوری

 رنگ از مشخصات واضح گوهر است و یا در واقع یكی از چندین مشخصه نوری گوهر می باشد كه بستگی به نور دارند. هر نوع سیستم كریستالی گوهر به تنهایی عكس العمل خاصی به نور نشان می دهد كه مشخصه نوری خاص آن گوهر می باشد. تاثیراتحاصل از نور در اثر دو حالت عبور و گذشت نور از گوهر و بازتاب نور از گوهر به وجود می آید.   رنگ چگونه ایجاد می شود؟   رنگ گوهر بستگی به نحوه جذب نور دارد و نور سفید شامل رنگهای رنگین كمان    می باشد كه وقتی اشعه ای از آن به گوهر می تابد، مقداری از این رنگ ها در گوهر جذب شده و رنگ گوهر را مشخص می كند و آنهایی كه جذب نمی شوند از آن عبور كرده و یا منعكس می شوند. هر گوهری در حقیقت دارای یك رنگ خاص می باشد كه می توان آن را اثر انگشت آن گوهر نامید كه تنها به وسیله spectroscopeقابل تشخیص می باشد. درحالی كه خیلی از گوهرها ممكن است در ظاهر یك رنگ به نظر برسند.

  گوهرهای Allochromatic: رنگ هایشان به علت وجودپارامترهایی است كه جز اصلی فرمول شیمیایی پایه آن گوهر نیستند، به عنوان مثال كروندوم وقتی كه خالص باشد بی رنگ است، ولی هنگامی كه تركیبی به آن اضافه می شود كه معمولا اكسید فلز می باشد، ایجاد رنگ قرمز در یاقوت قرمز و آبی و سبز و زرد و صورتی در Sapphires می كند. گوهرهای Allochromaticزمینه بسیار مناسبی برای تقویت و تغییر رنگ دارند.

گوهرهای Idiochromatic: عامل رنگ این گوهرها پارامتر موجود در پایه اصلی فرمول شیمیایی آن می باشد. این نوع گوهرها معمولا‌ فقط دارای یك نوع رنگ و دامنه محدودی از تغییر رنگ می باشند، مانند pridot كه همیشه سبز است و عامل رنگ سبز آن هم وجود آهن در فرمول شیمیایی آن می باشد.

گوهرهای parti-coloured: گوهرهایی كه از قسمت های مختلف رنگی تشكیل شده اند را parti-coloured می نامند كه ممكن است از دو رنگ (bicoloured ) یا سه رنگ (tircoloured ) یا بیشتر تشكیل شده باشد. رنگ ها ممكن است به طور نامنظم در سنگ پخش شده باشند یا به حالت سایه روشن در طول رشد سنگ نمایان شوند. بهترین نمونه برای این نوع گوهر، تورمالین می باشد كه گاهی تا 15 نوع مختلف رنگ یا سایه می توان در یك سنگ دید.

گوهرهای pleochroic: گوهرهایی كه از زوایای دید مختلف دارای رنگ های مختلف هستند را گوهرهای pleochroic می نامند. در سیستم های cubic وamorphous، سنگها فقط یك رنگ نشان میدهند، در سیستم های tetragonal، hexagonal وtrigonlسنگ ها دورنگ از خود نشان می دهند(dichroic) و سیستم هایorthorhombic و monoclinic یا triclinic سنگها ممكن است سه رنگ نشان دهند (trichroic).

ضریب شكست نور (RI) Refractive index

 زمانی كه اشعه ای از نور بر سطح گوهر تابیده می شود، مقداری از آن منعكس شده، ولی مقدار زیادی از آن عبور می كند. از آنجائی كه گوهرها دارای قدرت جاذبه متفاوت با هوا هستند، سرعت نوركم می شود و نسبت به منبع اصلی منحرف می شود (شكست نور). میزان شكست نور در گوهر را ضریب شكست نور می نامند (RI ) كه خود پارامتر بسیار مهمی برای تشخیص گوهرها می باشد. این شكست نور به دو حالت single وdouble می باشد كه در سیستم cubic مانند اسپینل تنها یك ضریب شكست، ولی در سیستم double مانند تورمالین دو شكست نور وجود دارد كه اختلاف بین این دو را birefringence می گویند.

جـلا (Luster)   حالت ظاهری گوهر را جلا (Luster) می نامند كه از انعكاس نور درسطح گوهر مشخص  می شود. این انعكاس نور بستگی به صیقل سطح گوهر و سختی سنگ دارد كه هرچه سنگ سخت تر باشد، قابلیت صیقل بیشتری دارد، بنابراین جلای آن نیز بیشتر خواهد بود.

جواهرشناسان اصطلاحات خاصی را برای نوع جلای گوهر استفاده می كنند كه عبارتند از: splendent به این معنی كه گوهر، نور را مانند آینه منعكس می كند. اگر مقدار كمی از نور منعكس شود آن را dull یا earthy می نامند. جلای سنگ هایی كه با جلای الماس مقایسه می شوند را adamantine می گویند. بیشتر گوهرهای شفاف جلای شبیه شیشه دارند كه vitreous نامیده می شوند. فلزات قیمتی دارای جلای (متالیک) metallic هستند و گوهرهای آلی دارای جلایrisinous یاpearly یا waxy هستند..

ارزش و بهای گران سنگهای قیمتی به علت برخی ویژگی ها ازجمله رنگ و سختی و زیبایی و درخشندگی است. گذشته از اینها، كم یابی و قانون خلل ناپذیر عرضه و تقاضا نیز در مطلوب بودن و بالا بودن بهای آنها بی تأثیر نیست. سنگهای گرانبها ونیمه قیمتی، ساده و بی رنگ اند و یا رنگهای زیبا و خیره كننده دارند. اگر صاف و بلوری و درخشان نباشند، لازم است مانند فیروزه یا سافیر ستاره ای دارای رنگی دل پسند با تظاهرات رنگی مخصوص باشند.

رنگ كه این اندازه در سنگهای گرانبها و سنگهای زینتی طرف توجه گوهرشناسان و گوهرفروشان و خریداران است، در واقع یك خاصیت عارضی است و جزو خواص ذاتی و اصلی آن شمرده نمی شود. در این مورد نیز قانونی افزون بر رنگ، ویژگی های دیگری همچون شفافی، تناسب، شكل و جلا بر زیبایی و درخشندگی گوهرها و سنگهای نیمه قیمتی می افزاید. تفاوت نسبت سرعت سیر نور بین هوا وسنگهای شفاف، استعداد درخشندگی یك سنگ قیمتی را معین می سازد و الماس این استعداد را بیش از هرسنگ دیگر داراست.

گذشته از اینها، زوایای تاج یا قسمت بالای یك نگین و همچنین زوایای قاعده آن باعث تشدید درخشندگی و تشعشع و چند رنگی می شود. بنابراین هرچه تناسب تراش سنگ بهتر باشد، ‌زیبایی و جلوه آن بیشتر خواهد بود. به طوری كه گفته شد، نور سفید در گذشتن از سنگ شفاف بنابر اختلاف طول امواج، اختلاف سرعت پیدا می كند و همین امر باعث تجزیه نور و بازتاب های مختلف و چند رنگی سنگ می گردد. این خاصیت را تشعشع و درخشندگی می نامند. گوهرهای بدلی و الماس و یاقوت سبز این استعداد تشعشع را بیش از سنگهای دیگر دارا می باشند. بعضی از سنگهای معدنی، نور را به دو قسمت تجزیه می كنند كه آن را بازتاب دوگانه می گویند، در بعضی از سنگها بازتاب های نامساوی و به رنگ های مختلف وجود دارد كه زیبایی انواع یاقوت ها از همین آمیختگی موزون رنگهای تجزیه شده به دست می آید. گوهرها اصولا ‌از همه اشیا‌ و اجناسی كه ما در زندگانی خود مورد استفاده قرار می دهیم، سختی و دوام بیشتری دارند و پربهاترین آنها سخت ترین آنهاست. درسنگهای گرانبها، اغلب ترك هایی دیده می شود كه اصطلاحا‌ در جواهرسازی به آنها مو می گویند و چنین سنگهایی مودار نامیده می شوند. مو برداشتن یك قطعه گوهر معمولا ‌در نقاطی روی می دهد كه در آنجام پیوند بلور سست وضعیف باشد ولی شكستن یك گوهر مربوط به این امر نیست. سنگ از سخت ترین نقاط خود نیز می شكند. مقاومت سنگهای مختلف در مقابل مو برداشتن و یا شكستن متفاوت است؛ مثلا ‌یشم بسیار پردوام است، ولی اپال و سنگ ماه و زیركن از همه كم دوام ترهستند.

گوهرها علاوه بر مزایا و خواص فوق، دارای خاصیت دیگری هم هستند و آن كمیاب بودن و پراكندگی معادنشان در نقاط مختلف و دور افتاده جهان است. پیداست گوهری كه خواص یادشده را به میزان بیشتری در خود جمع كرده باشد، مانند الماس و یاقوت، البته گرانبهاتر و مرغوب تر است و با كمبود این خواص، از ارزش آن نیز كاسته می شود.

سنگ هایی كه میزان سختی آنها برابر با كوارتز و یا كمتر از آن است و در ضمن نمود های رنگی ویژه ای نیز ندارند ولی به علت آرایش داخلی مساوی و همسان و اشكال مخصوص از سایر سنگ ها متمایز هستند، در برابر گوهرهای گرانبها و یا "احجار كریمه"سنگ های نیمه قیمتی یا سنگهای زینتی نامیده می شوند. هرچند از نظر علمی حد فاصل معینی میان این سنگها وگوهرهای گرانبها و مواد كانی دیگر نمی توان قائل گردید.

یا سنگهای مصنوعی عبارت اند از تولید مصنوعی و آزمایشگاهی کانسنگ های جواهر از طریق علمی. از زمان ابداع ساخت و تولید و کاربرد جواهرات مصنوعی بیش از نیم قرن نمی گذرد. انتظار می رود که یک گوهر یا جواهر مصنوعی، عین همان خواص فیزیکی و شیمیایی گوهر طبیعی را که از آن تقلید شده است، دارا باشد؛ ولی در طبیعت که کانی اصلی و طبیعی ایجاد می شود یعنی خواص، ممکن است در خود کانیهای هم جنس و هم نوع کاملا باهم تطبیق نداشته باشد. پس می توان چنین گفت که گوهرهای مصنوعی ممکن است در ساختمان و ساخت و بعضی خواص دیگر با کانی طبیعی اش مغایرت داشته باشد

یا سنگهای مصنوعی عبارت اند از تولید مصنوعی و آزمایشگاهی کانسنگ های جواهر از طریق علمی. از زمان ابداع ساخت و تولید و کاربرد جواهرات مصنوعی بیش از نیم قرن نمی گذرد. انتظار می رود که یک گوهر یا جواهر مصنوعی، عین همان خواص فیزیکی و شیمیایی گوهر طبیعی را که از آن تقلید شده است، دارا باشد؛ ولی در طبیعت که کانی اصلی و طبیعی ایجاد می شود یعنی خواص، ممکن است در خود کانیهای هم جنس و هم نوع کاملا باهم تطبیق نداشته باشد. پس می توان چنین گفت که گوهرهای مصنوعی ممکن است در ساختمان و ساخت و بعضی خواص دیگر با کانی طبیعی اش مغایرت داشته باشد.

ویژگی های گوهرهای مصنوعی

عبارت از شرایطی است كه یك گوهر مصنوعی باید داشته باشد و توسط كمیسیون بازرگانی آمریكا معین شده است كه به كمك آن بدل یك گوهر طبیعی براساس خواص شیمیایی، فیزیكی و نوری شناخته شود. به وسیله یك میكروسكوپ، گوهرهای مصنوعی تشخیص داده می شوند، چرا كه نسبت به گوهر طبیعی، خالص تر و بی نقص تر بوده و بی نظمی آن را ندارد.

الماس های مصنوعی اولین بار در سال 1955 در ایالت متحده آمریكا توسط شركت جنرال الكتریك ساخته شدند. در فرآیند آنها تركیبات كربن دار تحت فشار 56 تن در هر سانتی متر مربع ، در دمایc 2760 یا F 5000 قرار می گیرند. این الماس ها نه دارای جلای مناسب بودند و نه رنگ زیبا داشتند، بنابراین الماس های به دست آمده فقط برای مصارف صنعتی مناسب هستند. در اواخر سال 1960 یك روش برای رشد الماس ها با گرم كردن یك قطعه الماس تا یك دمای بالا و قرار دادن آن در معرض گاز متان گسترش یافت. این گاز به اتم های كربن تجزیه می شود كه به بلور الماس می چسبند. ساختمان بلور الماس رشد یافته مشابه یك الماس طبیعی است. الماس های حدود یك قیراط (mg 200 تا oz 7) توسط این روش ساخته شده اند، ولی قیمت آنها هنوز به طور قابلملاحظه ای بالاتر از الماس هایی است كه به طور طبیعی به وجود آمده اند.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: